مقدمه
دیابت بارداری نوعی از دیابت است که در دوران بارداری رخ می‌دهد. همیشه نمی‌توان از آن پیشگیری کرد، اما یک زن باردار می‌تواند اقداماتی را برای کاهش خطر انجام دهد. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا (CDC) ، این بیماری هر ساله در 2 تا 10 درصد از زنان باردار ایالات متحده امریکا مشاهده می‌شود. این بیماری می‌تواند بر مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد. در ادامه این مقاله، روش‌های پیشگیری از دیابت بارداری را شرح خواهیم داد.
پیشگیری-از-دیابت-بارداری
عوارض دیابت بارداری چیست؟
اثرات احتمالی عبارتند از:
- افزایش فشار خون مادر
- خطر ابتلا به پره اکلامپسی
- افزایش خطر ابتلای مادر به دیابت نوع دو در مراحل بعدی زندگی
- وزن بالای نوزاد هنگام تولد
- تولد زودرس
- پایین بودن سطح قند خون نوزاد در بدو تولد
- و…
پیشگیری از دیابت بارداری
اگرچه دیابت بارداری همیشه قابل اجتناب نیست، اما زنان می‌توانند اقداماتی را برای کاهش شانس ابتلا به آن انجام دهند.
داشتن وزن مناسب قبل از باردار شدن
زنی که تصمیم دارد مادر شود باید سبک زندگی خود را طوری تنظیم کند که بتواند تا قبل از باردار شدن به وزن سالم برسد و آن را حفظ نماید. نویسندگان یک پژوهش در سال 2018 با بررسی داده‌های بارداری مربوط به ده سال، به این نتیجه رسیدند که اضافه وزن یک عامل جدی در ابتلا به دیابت بارداری است. تحقیقات دیگر تأیید می‌کند که داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از 25 احتمال ابتلای زنان به این بیماری را افزایش می‌دهد. در عین حال، محققان همچنین خاطرنشان کردند که ایجاد تغییرات در رژیم غذایی، این خطر را کاهش می‌دهد. زنانی که به دنبال کاهش وزن هستند می‌توانند اقداماتی را برای اصلاح رژیم غذایی خود انجام دهند؛ مانند:
- کوچکتر کردن وعده‌های غذایی
- اجتناب از غذاهای بسته بندی شده و غذاهای ناسالم
- جایگزینی شیرینی جات با میوه
- مصرف پروتئین بدون چربی مانند ماهی تا بتوانند مدت زمان طولانی تری سیر بمانند.
- افزایش دریافت فیبر با مصرف سبزیجات و غلات کامل
- جایگزینی آب میوه‌های مصنوعی با طبیعی، جایگزین کردن نوشیدنی‌های کافئین دار با چای گیاهی، عدم استفاده از آب گازدار و…
تمرینات ورزشی
تحرک داشتن بخش مهمی از فرایند رسیدن به یک وزن سالم است. هم قبل و هم در دوران بارداری، ورزش می‌تواند به پیشگیری از دیابت بارداری کمک کند. ورزش به بدن کمک می‌کند تا نسبت به انسولینی که لوزالمعده تولید می‌کند، حساس‌تر شود و این به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند. توصیه می‌شود که قبل از بارداری شروع به فعالیت‌های جسمانی کنید، حتی اگر به معنای ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی باشد. برای کسانی که سبک زندگی بی تحرک دارند، استفاده از توصیه‌های زیر می‌تواند مفید واقع شود:
- پیاده روی یا دوچرخه سواری تا محل کار
- پارک کردن دورتر از محل کار و پیاده روی بقیه راه
- استفاده از پله‌ها به جای آسانسور
- انجام فعالیت‌های بدنی در اوقات فراغت، مانند پیاده روی، باغبانی، یا بازی با کودکان در فضای باز
- انجام تمرینات یوگا و شرکت در کلاس‌های مخصوص زنان باردار یا مبتدیان
- انجام ورزش‌هایی مانند شنا
- شرکت کردن در فعالیت‌هایی مانند پیاده روی یا دویدن دسته جمعی برای حفظ انگیزه
زنانی که به دنبال پیشگیری از دیابت بارداری هستند باید حداقل حدود 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط در 4 تا 5 روز هفته انجام دهند. ورزش‌های کاردیو شامل دوچرخه ثابت، پیاده روی، شنا و استفاده از دستگاه الپتیکال بسیار مناسب هستند. باید به این نکته توجه شود که زنان باردار باید در مورد هر نوع رژیم ورزشی جدید با یک پزشک متخصص صحبت کنند و در مورد اینکه کدام نوع از تمرینات برای مراحل مختلف بارداری مناسب است، با متخصصین مشورت داشته باشند.
داشتن تغذیه مناسب در دوران بارداری
در دوران بارداری، تهوع صبحگاهی، هوس‌های غذایی نامناسب و بیزاری از غذا می‌تواند داشتن یک رژیم غذایی مغذی را چالش برانگیز کند. تغذیه خوب می‌تواند به پیشگیری از دیابت بارداری کمک کند و به زنان باردار کمک نماید تا در طول دوره‌های بارداری، وزن ایده ال خود را حفظ کنند.
انتخاب‌های غذایی سالم عبارتند از:
- پروتئین‌های بدون چربی مانند لوبیا، ماهی، و مرغ
- استفاده از چربی‌های سالم که از آجیل، روغن زیتون، روغن نارگیل و سایر منابع چربی گیاهی تامین می‌شود.
- مصرف غلات کامل مانند برنج قهوه ای، پاستا، بلغور، جو دوسر و نان
- مصرف محصولات لبنی کم چرب مانند ماست یونانی
- مصرف سبزیجات غیر نشاسته ای
- استفاده از میوه جات
- و…
بهتر است از مصرف موارد زیر جلوگیری شود:
- غذاهای فراوری شده
- نوشیدنی‌های شیرین، از جمله نوشیدنی‌های انرژی زا، آبمیوه‌های مصنوعی و نوشابه‌های گازدار
- شکر فرآوری شده
تغذیه-مناسب-دوران-بارداری
دیابت چیست؟ انواع دیابت چیست؟ چگونه از ابتلا به دیابت جلوگیری کنیم؟
مراقبت‌های پزشکی
یک زن باید در طول بارداری به طور منظم برای مراقبت‌های معمول به متخصص زنان مراجعه کند. در طی این ملاقات‌ها، پزشک در مورد شرایط بارداری مادر و علائم جدید، بررسی‌هایی انجام می‌دهد. پزشک همچنین معاینه لگن را انجام می‌دهد و از سونوگرافی برای مشاهده جنین در حال رشد استفاده می‌کند. ممکن است برخی از علائم اولیه دیابت بارداری توسط پزشک تشخیص داده شود و راه‌هایی را برای کمک به پیشگیری از آن پیشنهاد کند. بین 24 تا 28 هفته، یک زن باردار باید غربالگری را انجام می‌دهد؛ اگر نتایج مثبت باشد، پزشک با او در مورد چگونگی جلوگیری از عوارض بعدی صحبت خواهد کرد.
عوامل خطر آفرین در ابتلا به دیابت بارداری
چندین عامل خطر برای ابتلا به این بیماری وجود دارد؛ از جمله:
- اضافه وزن یا چاقی
- داشتن دیابت بارداری در بارداری قبلی
- داشتن سابقه دیابت در خانواده
- داشتن پیش دیابت
علائم و نشانه‌های اولیه دیابت بارداری
بسیاری از زنان مبتلا به دیابت بارداری علائم قابل توجهی را تجربه نمی‌کنند. همچنین ممکن است تشخیص علائم این بیماری از دیگر علائم بارداری دشوار باشد.
علائم و نشانه‌های اولیه احتمالی عبارتند از:
- تشنگی شدید
- خستگی
- تکرر ادرار با حجم زیاد
- قند در ادرار
- عفونت‌های متعدد مثانه، واژن یا پوست
- تاری دید
- حالت تهوع
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
معمولاً می‌توان در مراحل ابتدایی بارداری با پزشک برای پیشگیری مشورت کرد. با این حال، هر کسی که تغییراتی در علائم بارداری یا سایر عوارض را تجربه می‌کند باید در اسرع وقت با پزشک یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی صحبت کند. پزشک می‌تواند علائم مادر را معاینه و سپس تعیین کند که آیا آزمایشات بیشتری لازم است یا خیر.
علائم-و-نشانه‌های-اولیه-دیابت-بارداری
نتیجه گیری و جمع بندی
همیشه نمی‌توان از دیابت بارداری پیشگیری کرد. برخی از عوامل، احتمال ابتلای یک زن به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد. با این حال، حفظ وزن مناسب قبل و بعد از لقاح، تغذیه خوب و ورزش منظم در دوران بارداری می‌تواند خطر را کاهش دهد. کسانی که نگران ابتلا به این بیماری هستند و یا نشانه‌های لازم را دارند، باید در ملاقات با پزشک این موضوع را مطرح کنند؛ همچنین می‌توانند با خرید دستگاه تست قند خانگی، برای پیشگیری از دیابت بارداری یا کنترل آن اقدام نمایند.
