مقدمه
دیابت بیمزه (Diabetes Insipidus) بیماری نادری است که در اثر آن، هورمون‌های متعادل کننده مایعات در بدن از کار افتاده و همین موضوع باعث می‌شود بدن به شکل غیر طبیعی، ادرار زیادی بسازد. در نظر داشته باشید که این بیماری ارتباطی با دیابت بامزه و قند خون بالا نداشته و تنها وجه اشتراک بین این دو، عوارضی مثل تکرر ادرار و تشنگی است. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با تمام شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو بیماری آشنا شوید.
دیابت بیمزه چیست؟
آمار تقریبی نشان می‌دهد که از هر 25000 نفر در کل دنیا فقط یک نفر به این بیماری دچار می‌شود. معمولا هر فرد عادی بین 1تا 2 لیتر در روز دفع ادرار دارد، اما در بین مبتلایان به این بیماری نادر، این عدد می‌تواند بین 3 تا 20 لیتر در روز در نوسان باشد. دیابت بی مزه با پسوندهایی مثل هیپوفیز، هیپوتالاموس، هیپوفیزال و نوروژنیک نیز شناخته می‌شود و به دو نوع تقسیم می‌گردد:
- دیابت بیمزه مرکزی
- دیابت نفروژنیک
دیابت شیرین و بی مزه
دیابت بیمزه چه علائمی دارد؟
همان طور که قبل‌تر نیز گفته شد، علائم اصلی این بیماری دفع ادرار فراوان و تشنگی غیر عادی است. اما به طور کلی از موارد زیر می‌توان به عنوان علائم شایع این نوع دیابت نام برد:
- تشنگی شدید
- دفع ادرار بیش از 3 لیتر در روز
- بیدار شدن‌های مکرر در شب برای دفع ادرار
- دفع ادرار در هنگام خواب
- ادرار بی رنگ یا رنگ پریده
- غلظت پایین ادرار
- کم آبی شدید بدن
- ضغف
- دردهای عضلانی
کم آبی در بدن که از علایم شایع دیابت بیمزه است، خود نیز باعث بروز علایم و رفتارهای زیر می‌شود:
- نوشیدن زیاد آب در روز
- خستگی و سستی
- سرگیجه
- حالت تهوع
- از دست دادن هوشیاری
- و…
تاکید می‌کنیم علائم این بیماری با علایم دیابت بامزه تنها در دو مورد دفع ادرار مکرر و تشنگی، مشترک هستند.
دلیل ابتلا به دیابت بیمزه چیست؟
در بدن هورمونی به نام وازوپرسین (AVP) در هیپوتالاموس ساخته شده و در غده هیپوفیز ذخیره می‌گردد. زمانی که آب بدن کم می‌شود، غده هیپوفیز این هورمون ضد ادرار (ADH) را آزاد کرده تا به ذخیره آب در بدن کمک کند و همین موضوع باعث می‌شود که کلیه، ادرار غلیظ تولید کند. عدم تولید این هورمون که در تنظیم مایعات بدن نقش اساس دارد، سبب می‌شود که کلیه در تولید ادرار غلیظ ناتوان بوده و آب بیشتر از حد طبیعی از بدن خارج شود.
عدم ترشح هورمون ضد ادرار، معمولا به دلیل ضایعه در هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز رخ می‌دهد و به دیابت بیمزه مرکزی منجر می‌شود. در موارد نادری نیز کلیه، به هورمون ضد ادرار پاسخ نمی‌دهد که به دیابت نفروژنیک معروف است. این موضوع باعث می‌شود حتی اگر آب بدن کم هم باشد، در طول روز دفع ادرار پر تعداد و البته رنگ پریده‌ای داشته باشید. در دیابت شیرین یا دیابت بامزه نیز این نوع عوارض دیده می‌شود. سه علت شایع ابتلا به دیابت بی مزه مرکزی عبارتند از:
- تومور مغزی آسیب رسان به هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز
- آسیب به هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز بر اثر ضربه شدید به سر
- عوارض مربوط به جراحی مغز
عوارض دیابت بیمزه چیست؟
در صورت درمان نشدن سریع این بیماری و در طولانی مدت، بروز عوارض احتمالی زیر وجود دارد:
- کم آبی مزمن
- دمای پایین بدن
- آسیب‌های مغزی
- آسیب‌های کلیوی
- فشار خون پایین
- ضربان قلب بالا
- سر دردهای مکرر
دیابت بی مزه
دیابت بامزه چیست؟
زمانی که از دیابت صحبت می‌شود، منظور همان دیابت شیرین یا بامزه (diabetes mellitus) است. دیابت شیرین یک بیماری متابولیک است که باعث افزایش قند خون می‌شود. عامل اصلی این افزایش قند خون، اختلال در ترشح هورمون انسولین است. انسولین، قند را از خون به سلول‌های بدن شما منتقل می‌کند تا ذخیره شده و برای صرف انرژی مصرف شود. در این بیماری، بدن یا انسولین کافی تولید نمی‌کند یا توانایی آن را ندارد که از انسولین ساخته شده، استفاده کند. دیابت به انواع زیر تقسیم می‌شود:
- دیابت بامزه نوع 1: یک مریضی خود ایمنی است که سیستم ایمنی به سلول‌های پانکراس، جایی که انسولین ساخته می‌شود، حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد. حدود 10 درصد از افراد مبتلا به دیابت به این نوع دچار هستند.
- دیابت نوع 2: زمانی بروز می‌کند که بدن در برابر ترشح انسولین مقاومت می‌کند و باعث رسوب و انباشته شدن قند در خون می‌شود.
- پیش دیابت: زمانی است که دستگاه تست قند خون هوشمند، قند خون را بالاتر از حد طبیعی نشان می‌دهد و فرد مستعد ابتلا به نوع 2 خواهد بود.
- دیابت بامزه بارداری: هورمون‌های مسدود کننده تولید انسولین توسط جفت جنین تولید می‌شود و باعث بروز این نوع دیابت در دوران بارداری می‌گردد.
دیابت بامزه چه علائمی دارد؟
همان طور که اشاره شد دیابت شیرین باعث افزایش قند خون می‌شود. انواع این نوع دیابت می‌توانند با علائم خاصی همراه باشند اما موارد زیر علائم عمومی و مشترک آنها محسوب می‌شود:
- افزایش گرسنگی
- افزایش تشنگی
- کاهش وزن
- تکرر ادرار
- تاری دید
- خستگی مفرط
- اختلال در بهبودی زخم‌ها
در مردان و زنان نیز علائمی خاص می‌تواند بروز کند. در مردان مبتلا، کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ، ضعف در قدرت عضلانی رخ می‌دهد. در زنان نیز عفونت‌های ادراری، قارچی و خشکی و خارش پوست شایع است. لازم به ذکر است که هر کدام از انواع دیابت بامزه که قبلا با آنها آشنا شدیم، می‌توانند با علائم به‌خصوصی همراه باشند.
دیابت-بیمزه-دیابت-شیرین
دلایل ابتلا به دیابت شیرین چیست؟
دلیل ابتلا در هر نوع دیابت متفاوت است. در ادامه با دلایل ابتلا به هر نوع آن آشنا خواهیم شد.
دیابت نوع 1
علت اصلی این نوع مشخص نیست، اما حمله اشتباهی سیستم ایمنی بدن به سلول‌های بتای تولید کننده انسولین در لوزالمعده، می‌تواند از دلایل ابتلا به آن باشد. همچنین نقش ژن‌ها در افراد مختلف و وجود یک ویروس می‌توانند باعث حمله سیستم ایمنی بدن به هورمون انسولین باشند.
دیابت بامزه نوع 2
این نوع، معمولا ناشی از ترکیب سبک زندگی و عوامل ژنتیکی است. به غیر از عوامل ارثی، چاقی نیز باعث ابتلا به این نوع دیابت می‌شود. چاقی به خصوص در ناحیه شکم بر اثرات انسولین در کنترل قند خون، اختلال ایجاد می‌کند.
دیابت بارداری
تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث ایجاد مقاومت در برابر تولید و تاثیرگذاری هورمون انسولین در بدن مادر می‌شود.
به طور کلی دلایل اصلی احتمال ابتلا به دیابت، به‌خصوص نوع 2، می‌تواند در موارد زیر خلاصه شود:
- اضافه وزن
- سن بالای 45 سال
- عوال ژنتیکی و ارثی
- فعالیت بدنی کم
- فشار خون و کلسترول بالا
- پیش دیابت
- بارداری
دیابت بامزه چه عوارضی دارد؟
قند خون بالا باعث آسیب رسیدن به بافت‌ها و اندام شما می‌شود. هر چه قند خون شما بالاتر و دوران ابتلا طولانی‌تر باشد، عوارض بیشتری را برای شما به همراه خواهد داشت. موارد زیر از جمله عوارض این بیماری است:
-
سکته و حمله قلبی
-
از دست دادن شنوایی
-
عدم بهبودی زخم‌ها و ایجاد عفونت به‌خصوص در پاها
- بیماری‌های پوستی مانند عفونت‌های قارچی و باکتریایی
- افسردگی
- زوال عقل
مطالعه کنید : دیابت چیست؟ انواع دیابت چیست؟ چگونه از ابتلا به دیابت جلوگیری کنیم...
diabetes mellitus
نتیجه گیری و جمع بندی
توجه به این نکته حیاتی است که استفاده از تجهیزاتی مانند دستگاه تست قند خون هوشمند، نوار قند خون و غیره برای اطلاع از میزان قند خون و جلوگیری از ابتلا به انواع دیابت، اهمیت فراوانی دارد. همچنین تجهیزاتی مانند کفش و جوراب دیابت و… می‌توانند در جلوگیری از پیشرفت عوارض دیابت بامزه نقش مهمی را ایفا کنند.
